Emigracioni në Kanada

www.albaniantime.ca

>> Faqja zyrtare e emigracionit Kanadez

* Udhëzues për emigracionin e pavarur * Sa kohë duhet të presim deri ne momentin e intervistes? * Ligji i ri për emigrantët shqipëtarë * Këshilla për të ardhurit e rinj në Kanada

. .SA  KOHE  DUHET  TE  PRESIM   DERI  NE  MOMENTIN  E  INTERVISTES ?

            Eshtë e kuptueshme që , menjëherë, me marrjen e vendimit për të emigruar, pjesa më e madhe e personave që dëshirojnë këtë gjë, është që të marrin sa  më shpejt vizën. Për ç’ka i takon kandidatëve nga Europa Lindore, dëshira e tyre është e përshpejtuar dhe prej rënies së shpejtë të vlerave të të mirave materiale, ku prej shitjes së tyre bazohen pothuajse të gjithë kandidatët për emigracion, për të patur fondin e nevojshëm te vendosjes së tyre në Kanada (fond, i cili i kalon zakonisht të 10 mijë $ USA, për një familje “standart”, me dy femijë). Për këtë gjë, komuniteti i emigrantëve të mundshëm, ështe mjaft sensibël ndaj shumë “formulash magjike”, të cilat mund të “shkurtojnë” periudhën e këtij procesi. 

           Teksti i mëposhtëm ka për qëllim rikujtimin e elementëve  përkufizues të sistemit kanadez të seleksionimit si dhe për të kuptuar çfarë mund të bëhet dhe çfarë s’mundet për të shpejtuar përfundimin e nje dosje emigracioni.

           Përpara se t’i referohemi periudhës së procesimit (processing times), duhet që të kemi parasysh faktin se, sistemi kanadez i seleksionimit nuk është një “llotari”, siç është ai amerikan. Ai bazohet në një seri të sofistikuar kriteresh, përmbushja e të cilëve nuk është fare e lehtë për pjesën më të madhe të kandidatëve dhe, tamam për këtë, kërkon një përgatitje të vazhdueshme dhe mjaft të hollësishme, si  përpara, ashtu dhe pas vendosjes së dosjes në ambasadë. Qëllimi kryesor, për të cilin kandidati angazhon një profesionist (avokat apo këshilltar), duhet të jetë në rradhë të parë, jo shkurtimi i periudhës së procesimit të dosjes, se sa realizimi me sukses i përfundimit të saj nëpërmjet marrjes së vizës së rezidentit të përhershëm në Kanada.

Mbas prezantimit të këtyre të dhënave në fillim të këtij materiali, tani le të merremi me hollësirat e sistemit të seleksionimit, me pasoja mbi periudhën e procesimit të dosjeve. Që në fillim duhet të kuptojmë  se që të gjitha zyrat kanadeze të vizave (konsullata, ambasada, apo dhe qëndra procesimi), respektojnë mjaft strikt dy rregulla bazë:

-          Menjëherë mbas regjistrimit të dosjes, me respektimin e të gjitha kushteve legale (respektivisht, pagesa e taksës së procesimit , kompletimit korrekt të formularëve si dhe vendosjes bashkë me to, të gjithë dokumentave të nevojshme), një kërkesë për emigracion e cila plotëson minimumin e 60 pikëve në “letër” (paper screening), do të çojë në mënyrë të sigurtë në programimin e një interviste, përvec rasteve kur kandidati ka fatin që t’i akordohet viza pa intervistë (duke përfituar prej një interview waiver). Eshtë, pra, komplet pa bazë frika e disa personave që, kalimi i një periudhe kohe më të gjatë pa u programuar ndonjë intervistë, do të thotë braktisja e këtij rasti ose mbyllja e dosjes prej autoriteteve kanadeze.

-          Të gjitha kërkesat për emigracion të cilat i takojnë njërës dhe të njëjtës klasë emigrantësh (independent immigrants, family class, refugee claimants etj.), janë të programuara për intervista strikt sipas rradhës së regjistrimit të tyre (on a “first – come”, “first served”basis). Megjithatë, kjo rregullë, aplikohet vecmas në nivelin e cdo konsullate dhe jo në nivelin e sistemit në përgjithesi. Për këtë gjë, dy kandidatë të cilët kanë vendosur kërkesën e tyre në të njëjtën ditë, por në konsullata kanadeze të ndryshme, në më të shumtën e rasteve, do të  programohen për intervista në data të ndryshme, në varësi të ritmit të punës të cdo njërës prej të dyjave konsullata. Në kuadrin e çdo njërës prej tyre, rradha aplikohet  strikt, dhe asnjeri, qoftë ai avokat apo funksionar i ambasades, nuk do të mund të “rregullojë” dosjen e ndonjë kandidati në mënyrë që të “kalojë rradhën“, mbi të tjerët.

           Personat të cilët kanë mundësinë që të ndjekin evolucionin e periudhës së përpunimit të dosjeve të emigrimit, kanë parë që fluktuacioni (lëvizja) e këtyre periudhave manifestohet jo vetëm nga një konsullatë tek tjetra, por dhe në kuadrin e të njëjtës konsullatë në periudha të ndryshme. Shpjegimi ka të bëjë me bashkëveprimin e një serie faktorësh, prezenca e të cilëve dhe evolucioni i tyre është mjaft i vështirë për t’u parashikuar, biles dhe në nivelet ku merren vendimet e sistemit të emigracionit. Disa prej këtyre faktorëve influencojnë periudhat e procesimit në të gjitha konsullatat atëhere kur manifestohen, të tjerë faktorë ndërhyjnë  në mënyre strikte në nivelin e një konsullate në veçanti dhe bëjnë të mundur reorientimin ciklik të valës së dosjeve nga një konsullatë tek tjetra, fenomen që vjen prej specifikës së ligjeve kanadeze të emigracionit, qoftë që kjo punë është në përputhje ose jo, me interesat e vendit të origjinës së kandidatit.

           Për çka i takon faktorëve në nivel të përgjithshëm, ja një seri me një karakter kryesisht shpjegues:

-          Qeveria kanadeze stabilizon cdo vit për cdo seksion emigrimi në vecanti, të ashtuquajturat “final disposition targets”, një lloj “norme” e cila përfaqson numrin e rasteve të cilat duhen përfunduar gjatë vitit respektiv; menjëherë mbasi përmbushet norma vjetore, konstatohet një ngadalsi e pergjithshme e ritmit të përfundimit të dosjeve, deri sa të behen publike shifrat për vitin e ardhshëm.

-          Pakësimi i buxhetit mund të këtë si pasojë pakësimin e personelit nëpër konsullata, gjë e cila, ne mënyrë llogjike, prek dhe numrin e kërkesave të cilat një konsullate mundet ti zgjidhë brenda një intervali kohe të dhënë.

-          Për të kompesuar këtë fenomen, qeveria kanadeze ka inkurajuar  deri në vitin 1997, praktikën e heqjes së intervistave (interview waiver) për ata kandidatë dosjet e të cilëve dukeshin që tregonin se i përmbushnin te gjitha kriteret e seleksionimit pa qënë i nevojshëm verifikimi “direkt” i informacionit. Kjo praktikë, me pas, u braktis thuajse komplet si pasojë e zbulimit të shumë dokumentave të fallsifikuara në dosjet për të cilat disa nga funksionaret e emigracionit kishin filluar që t’i akordonin heqjen e intervistave. Si pasojë, ndodhi një ngadalsim i pergjithshëm i ritmit të përfundimit të dosjeve, mase e marrë kjo për  nevojën e verifikimit në mënyrë më të kujdesshme të dokumentave, për të siguruar atë që autoritetet e quajne me termin eufemistik “integriteti i sistemit”. Megjithë këtë, momentalisht, disa zyra emigracioni akordojnë heqjen e intervistave në proporcion shumë më të lartë se sa të tjerat; psh., Qendra e Procesimit në Buffalo (SHBA) akordon heqjen e intervistave shumë kandidateve nga Europa Lindore, biles disave të cilët kanë profesione që nuk kanë asnjë shans që të kenë favore te tilla në Romë, Varshavë apo dhe Bukuresht!

           Përvec faktorëve me nivel të përgjithshëm të përmëndur më lart, disa konsullata bëhen me kalimin e kohës më të tërheqshme për kandidatët si dhe për përfaqsuesit e tyre, të cilët janë vazhdimisht të alarmuar që të zbulojnë se ku mund të përpunohet sa më shpejt dosja e klientit të tyre. Kjo gjë i detyrohet faktorëve të mëposhtëm:

-          Numri i funksionarëve kanadeze të emigracionit të cilët kanë të drejtë marrje vendimesh, ndryshon nga një konsullate tek tjetra, kurse koha e procesimit të dosjeve varet direkt nga raporti ndërmjet numrit të dosjeve dhe numrit të ketyre funksionarëve, si dhe hapësirës që disponon konsullata për kryerjen në mënyrë simultane të një numri të madh intervistash.

-          Disa konsullata emigracioni të cilat rrezikoheshin të mbylleshin si pasojë e mungesës së klientelës lokale, kanë praktikuar në të kaluarën e afërt, një politikë të tërheqjes së disa kandidatëve nga vendet fqinje, nëpërmjet procesimit shumë më të shpejtë të dosjeve aty se sa ne konsullatat që funksiononin në vendet fqinje. Eshtë, psh., rasti i Seksionit të Emigrimit  në Budapest, i cila mbijetoji një fare kohe prej rumunëve, të tërhequr prej periudhes së procesimit – gati gjysma e asaj që praktikohej në periudhën respektive në Ambasaden Kanadeze në Bukuresht.

-          Atëhere kur një konsullate bëhet e njohur nëpërmjet shpejtësisë, komuniteti i profesionistëve të emigracionit (OPIC) , bën ç’është e mundur që të regjistrojë ose të transferoje dosjet e klientëve të tyre ne konsullatën respektive; për një periudhë të gjatë kohe, në persepktivë, kjo gjë bën të mundur  akumulimin e dosjeve, gjë e cila ngadalson ritmin e përpunimit të tyre, siç ndodhi në fillim të vitit 2000 me Ambasadën Kanadeze të Varshavës (e cila ndërkohë, ka filluar të rekuperojë vonesën si pasojë e një organizimi të mire, të seriozitetit të personelit, si dhe të stratagemës të cilën e përdori ish-“program manager-i”, i cili i dergoi të gjithë kandidatëve letra në të cilat i shpjegonte periudhën më të gjatë të kohës të përpunimit të dosjeve të tyre se sa ishte në realitet, duke  bërë të mundur që shumë prej klientëve  të transferojnë dosjet në kosullata të tjera).

-          Në përfundim mund të themi se, megjithëse periudha e pritjes është shumë e shkurtër, ambasada respektive (sic duket që po ndodh me atë të Romës) bëhet e njohur nëpërmjet përqindjes së madhe të refuzimeve dhe, si pasojë, dëshiruesit e emigracionit i vendosin dosjet në ambasada të tjera ku gjejnë “tjetër lloj mirsjellje”, biles, dhe nëse duhet që të presin disa muaj më shumë.

           Veprimi i bashkërenditur i gjithë këtyre faktorëve , të përgjithshëm dhe specifikë, e bën të vështirë, por jo të pamundur vlerësimin e periudhës së procesimit të nevojshëm të një dosje e cila vendoset në një moment të caktuar në një konsullatë. Ky është shpjegimi për të cilin asnjë avokat serioz nuk angazhohet që të finalizojë  një dosje në një interval të parashikuar më parë, dhe është normale që të jetë kështu, kur dhe vetë zyrtarët në Otawa (të sistemit të emigracionit), si dhe çdo “immigration program manager” në veçanti, janë të kujdesshëm që të mos japin asnjë garanci në këtë sens. Megjithatë, njohja e mirë e kushteve konkrete të punës në çdo ambasadë, si dhe e numrit dhe e kapacitetit profesional të funksionarëve të emigracionit që punojnë atje, janë elemente që bëjnë që parashikimet e disa praktikantëve me eksperiencë,  të pranohen që të jenë korrekte në pjesën më të madhe të rasteve. Plus kësaj, mundësia e disa organizatave profesionale, siç është OPIC-u (Organization of Professional Immigration Consultants),  për të marrë për anëtarët e tyre informacione komplete, korrekte dhe të aktualizuara në këndvështrim me politikën dhe procedurat e emigracionit të qeverisë, krijojnë avantazhe të mëdha për kandidatët të cilët apelojnë tek ekspertët respektivë. Duke njohur, psh., periudhën e procesimit në ambasada të ndryshme, si dhe përqindjen e dosjeve të pranuara (për kategori emigrantësh),  një  kandidat mundet të këshillohet se ku mund të vendosë dosjen në menyrë që koha e procesimit të jetë sa më e shkurtër, por në të njëjtën kohë dhe sa i madh është, për çdo rast ose në mënyre specifike, rreziku për të qënë i refuzuar nëse e vendos dosjen në ndonjë ambasadë. Për informimin e lexuesve, të themi se përqindja e inxhinjerëve të cilët janë të refuzuar ne Bukuresht është shumë më e madhe se sa i atyreve që marrin p:ergjigje negative në Varshavë; është më e lehtë që të pranohesh si ekonomist ose kontabël në Bukuresht se sa në Romë dhe Vjenë, dhe, kryesisht, në kryeqytetet e tjera perëndimore. Nga ana tjetër, në Vjenë të vjen rradha per intervistë në 7-9 muaj, kurse në Bukuresht për rreth 2 vjet. Megjithë këtë, jo Vjena është ambasada më e shpejtë kanadeze, por ajo në Mexico City!  Megjithëse shumë pak kandidatë nga Europa Lindore kanë kurajon dhe mjetet e nevojshme materiale që të bëjnë rrugën deri atje dhe të vendosin dosjen në këtë ambasadë. Eshtë e vërtetë se të bësh një rrugë deri në Mexico City me rastin e intervistes kushton, por gjithashtu, kaq i vërtetë është fakti se në krahasim, psh. me Bukureshtin, pret tre herë me pak. Por çfarë mendimi keni për Port-au-Prince (Haiti), i cili është thuajse njëlloj i shpejtë dhe, për më tepër, ka “program manager” ish-shefin (deri në shtator 1997) të Seksionit të Emigrimit në Bukuresht? Zoti Jean-Claude Gosselin është ai i cili siguroi atëherë një ritëm procesimi prej, maksimum, 4-6 muajsh, dhe mbi të gjitha është më “specialisti” për dosjet e europjano-lindoreve si asnjeri tjetër. Atëhere, pse jo? Sigurisht, kushton rruga si pasojë e distancës gjeografike, por a keni bërë ndonjëherë llogarinë sa rroga “të vëreteta” kanadeze i ndajnë në kohë të dyja ambasadat?

           Më poshtë, paraqesim një tabelë krahasuese të shkallës së ngarkesës dhe të kohës së procesimit, ashtu sic janë shifrat për vitin 2000, në disa nga seksionet konsullore kanadeze të emigrimit. Me që pjesa më e madhe e lexuesve të interesuar i takojnë kategorisë “skilled workers” ( në të cilën hyjnë jo vetëm punëtorë të kualifikuar, por dhe çdo specialist i cili vjen në Kanada për të kërkuar punë si rrogëtar), do të lemë mënjanë të dhënat për ç’ka i takon kategorive, sic janë biznesmenët, refugjatët dhe anetarët e të ashtuquajturës “family class” (bashkëshortët, fëmijë ose të tjerë trashegimtarë të ndodhur nën vartësinë/sponsorizimin e sponsorve si dhe prindërit). Gjithashtu, nuk perfshihen në tabele ambasadat mjaft të ngadalshme, siç janë ato të New Delhit, Pekinit, Islamabadit etj., të cilat nuk paraqesin interes për kandidatet europjano-lindorë.

           Përballë këtyre të dhënave dhe duke ditur që ato do të vazhdojnë të jenë të tilla dhe për nje periudhë të mire kohe më të gjatë në të ardhmen, si dhe si pasojë e planeve të qeverisë për të aplikuar sistemin “The Global Case Management System”, shumë persona bëjnë pyetjen se nëse nuk do të ishte më me fitim nëse trasferonin dosjet.  Eshtë më mirë që të dihet që, megjithëse operacioni në vetvete është i thjeshtë (implikon një kërkesë të thjeshtë dhe pagesën e një takse), ky hap meriton të bëhet në periudhën e menjëhershme të vendosjes së dosjes në konsullatë dhe jo atëhere kur kandidati është mërzitur prej pritjes së gjatë, sepse, menjëherë i trasferuar në një ambasadë  të shpejtë, kjo quhet dosje e re dhe ze rradhën që në fillim. Gjithashtu, është më mirë për ata që vendosin që të bëjnë një hap të tillë, si dhe ata që e vendosin dosjen që në fillim në ambasada të tjera që s’kanë të bëjnë me vendin e tyre të origjinës, të sigurojnë shërbimet e një profesionisti kanadez i cili mban lidhjen, nga Kanadaja, me ambasadën respektive.  

Marrë nga: D & G Europe Consulting

Intervistë me ekspertin për çështjet e emigracionit z.Artur Lena

Zoti Lena, ne Tetor Parlamenti Kanadez do te diskutoje nje ligj te ri per emigracionin. Cilat jane arsyet per nje ligj te ri per emigracionin?

Ligji i ri mendohet te diskutohet ne tetor dhe ai do te sjelle ndryshime te thella ne legjislacionin sotem per emigracionin. Kanadaja ka nevoje per njerez te arsimuar, te gjalle dhe qe do te dine te pershtaten lehte ne epoken e ekonomise se re. Emigracioni ka ndikuar pozitivisht ne jeten sociale, ekonomike, dhe kulturore te Kanadase. Mendohet qe ai te vazhdoje te luaje te njejtin rol edhe ne te ardhmen. Kanadaja ka nevoje per nje legjislacion modern per te konkuruar denjesisht ne nje ekonomi globale e cila kerkon njerez teper te kualifikuar.

Situata ne bote nuk eshte e qete. Ne te gjithe boten zhvillohen luftra per motive te ndryshme dhe numri i refugjateve eshte ne rritje. Bota ka me miliona refugjate. Kanadaja ka nje tradite ne pritjen e akomodimin e refugjateve. Gjate revolucioneve qe ndodhen ne Evropen lindore (sidomos ne Hungari ne 1956 dhe Cekosllovaki ne vitin 1968)Kanadaja hapi dyert dhe strehoi me qindra mijra refugjate. Po keshtu edhe gjate luftes se Kosoves, Kanadaja ishte nje nga vendet qe priti 5 mije Kosovare te cilet u trajtuan ne menyren me humane nga shoqeria Kanadeze. Legjislacioni i ri mendohet se do ti pergjigjet me mire kerkesat per te zbutur dhimbjet e refugjateve.

  Krahas refugjateve legjitime eshte rritur edhe trafiku illegal i njerezve kudo ne boten perendimore. Ne Kanada, si ne shumicen e vendeve perendimore, eshte shenuar nje rritje ne trafikun illegal te njerezve nga krimi i organizuar. Legjislacioni i ri synon te pengoje trafikun illegal te njerezve dhe te marre masa teper te rrepta kunder njerezve qe organizojne dhe ndihmojne kete trafik. Kanadezet kane nevoje per nje legjislacion i cili nga njera ane do te forcoje traditat e tyre ne mbrojtje te refugjateve dhe emigranteve te rinj dhe nga ana tjeter do te ndeshkojne ashper ata qe shkelin ligjet. Sipas mendimit te shume kanadezeve ligji i tanishem eshte teper kompleks dhe i veshtire per t’u kuptuar.

  Zoti Lena,  c’ndikim do te kete ligji I ri per emigrantet shqiptare apo per shqiptaret qe mendojne te emigrojne ne Kanada ne te ardhmen?

  Ne radhe te pare ligji i ri synon te forcoje edhe bashkimin familjar  I cili edhe ne te kaluaren ka qene ne qender te politikes se emigracionit kanadez. Qeveria Kanadeze ka mendimin se njerezit qe emigrojne ne Kanada do te jene me productive kur kane perkrahjen e familjes se tyre. Prandaj edhe ligji i tanishem perkrah sponsorizimin e njerezve te familjes. Qellimi i ligjit te ri eshte te pershpejtoje bashkimin e familjeve. Kjo gje do te ndihmoje me qindra familje shqiptaresh.

  Ligji i ri mendon ta shtyje moshen e nje femije qe sponsorizohet nga mosha 19 vjec deri ne moshen 22 vjec dhe te eleminoje pengesat qe mund te dalin kur anetaret qe sponsorizohen mund te kene semundje qe deri dje I benin ata te  papranueshem per te imigruar ne Kanada.

  Ligji i ri gjithashtu mendon te forcoje masat ndaj atyre qe sponsorizojne. Ne qofte se njerezit qe sponsorohen marrin asistence sociale te afermit e tyre do te detyrohen te paguajne shtetit sasine e ndihmes qe nje njeri nga te sponsorizuarit mund te kete marre nga shteti.

  Gjithashtu ligji i ri mendon te vere theksin me shume theksin te aftesite e njerezve sesa te profesioni i tyre. Ligji i ri mendohet se do te favorizoje me shume njerezit qe kane aftesi te  pershtaten lehte ne nje ekonomi qe ndryshon vazhdimisht dhe qe mbeshetet kryesisht te njohurite. Njerez te kualifikuar do te lejohen te aplikojne qe brenda Kanadase.

  Gjithashtu ligji I ri mendon te pajise te gjithe banoret e perhershem me nje karte banori te perhershem e cila do te zevendesoje visen e tanishme te emigrantit dhe documentin e lendit i cili eshte nje document me qe mund te falsifikohet lehte dhe te keqperdoret nga njerez per qellime te ulta fitimi. Ne kete menyre qeveria mendon te luftoje me mire krimin e organizuar dhe trafikun e paligjshem te njerezve. Pra banoret e perhershem te Kanadase do te paisen me nje document te sigurte qe   do te njihet  nga kompanite ajrore, qeverite e huaja dhe qendrat e ndihmes sociale.

  Banoret e perhershem do te jene te detyruar te qendrojne ne Kanada per nje periudhe dy vjecare brenda nje periudhe pese vjecare. Por banorit te perhershem do ti njihet si kohe efektive qendrimi ne Kanada edhe kur punon jashte Kanadase per qeverine Kanadeze, nje kompani Kanadeze ose kur shoqeron bashkeshortin i cili eshte qytetar kanadez gjate qendrimit te tij jashte vendit.

                                                                                                        Intervistoi: Fatmir Doga

Këshilla për të ardhurit e rinj në Kanada

Nga Community Action Center

- Para se të firmosni letra për probleme emigracioni mund të vini në  Community Action Center, për një konsultim falas për të kuptuar të drejtat dhe detyrimet tuaja në lidhje me emigracionin.

- Duhet të keni kujdes sepse shpesh herë ndodh që persona jo të autorizuar, ose që mendojnë vetëm paratë që do të marrin prej jush, ju këshillojnë keq. Kjo ndikon në kohëzjatjen pambarim të procedurave me emigracionin.

- Çdo problem e ka një zgjidhje, por duhet ditur që në fillim se si mund të zgjidhet ai, prandaj konsultimi i parë është shumë i rëndësishëm.

- Para se të paguani një person, sigurohuni se ai është në gjëndje të zgjidhë me të vërtetë problemin tuaj.

- Para  se të vendosni se kush do të merret me problemin tuaj, sigurohuni që ai nuk ka reputacion të keq me emigracionin.

- Duhet patur parasysh se nuk mund të ndihmohet një shqipëtar nëse nuk dihet mirë historia dhe situata  aktuale e vëndit nga ai vjen.

- Ju kujtoj edhe një herë se të gjitha problemet e kanë një zgjidhje. Prandaj askush të mos e mundojë veten me mendime të kota se për këtë apo për atë arsye do të humbisni të drejtën e qëndrimit në Kanada. Kanadaja është në një ndër vendet e para në botë me një pafundësi ligjesh që favorizojnë emigracionin. Mudohuni të gjeni personin e duhur që t’ju ndihmojë në mënyrë profesionale e të dijë të shfrytëzojë  të gjitha mundësitë që ofrojnë këto ligje.

Community Action Center ju ofron konsultim falas për çfarëdolloj problemi; jo vetëm një konsultim, por sa herë të dëshironi mund të trokisni dhe ne do t’ju gjëndemi pranë. Me ekseriencën tonë 30 vjeçare do të mundohemi t’iu ndihmojmë në zgjidhjen e problemit tuaj.

Dr. Mario Varano