Aktualitete. Temat e ditės |
www.albaniantime.ca |
Emigracioni: shpresė apo zhgėnjim? Marre nga BBC ne shqip
Sipas tė dhėnave zyrtare, njė nė pesė shqiptarė ka zgjedhur rrugėn e emigracionit si shpresė pėr tė ardhmen, dhe tė pakten 200 mijė emigrantė janė tė paligjshėm. Qė prej dhjetė vjetėsh, nė Shqipėri emigracioni shihet nga shumica e popullsisė si rrugė kryesore pėr njė jetė mė tė mirė. Jo rrallė shpresat mbeten shpresa, apo kthehen nė zhgėnjim. BBC nė shqip po pėrgatit njė serial pėr emigracionin i cili ka pėr qėllim t'u mundėsojė emigrantėve qė tė shprehin pėrvojat e tyre vetijake. Ju inkurajojmė tė na shkruani lidhur me eksperiencat tuaja personale. (Merrni pjesė nė diskutim nė fund tė faqes) Pjesė nga komentet tuaja:
Emigrimi apo migrimi drejt njė jete mė
tė mirė ka tė mirat dhe tė kėqiat e veta, p.sh po tė mos ishte
diaspora jonė, nė Kosovė vėshtirė se do tė mbaheshin institucionet e
republikės ose financimi i luftės tė UĒK-sė. Pra gjėrat duhet tė
shihen nė prizma tė ndryshme. A ėshtė e dhimbshme? Po, shumė, mirėpo
njeriu duhet tė gjejė mundėsinė si tė adaptohet dhe tė integrohet sa
ma shpejt nė shoqėrinė ku jeton, nė mėnyrė qė nga atje nė mėnyra
tė ndryshme ta ndihmojmė vendlindjen. Pra, tė jemi mė pak sentimentalė
e mė shumė real. Emigracioni i pakontrolluar ka qenė
fatkeqėsia mė e madhe qė u ka ndodhur shqiptarėve, ata na e kanė qit
faqen e zezė pėr nja 1000 vjetėt e ardhshme, kjo ishte njė katastrofė
e madhe e pastaj sjelljet e tyre nė vendet e huaja ishin gati vdekje-prurėse
sidomos nė kohėn kur hezitohej tė ndėrhyhej kundėr caqeve serbe - nga
vendet evropiane pasi qė ata ishin tė tmerruar me sjelljet e emigrantėve
tanė atje.
Shpėtim Pushka, Oklahoma Emigracioniėshtė shpresė pėr fėmijėt tanė,
por ėshtė njė zhgėnjim shumė i madh pėr ne, tė cilėve na mungojnė
shumė gjera kėtu, por besoj se nuk do tė jetė larg dita qė dhe Shqipėria
tė bėhet njė vend qė ta kenė zili dhe fėmijėt tanė tė krenohen me
atė vend dhe tė investojnė pėr tė mirėn e atij vendi. Sa i pėrket jetės nė Amerikė, kurrėn e kurrės
Amerika s'mė kishte pranu mua e as unė Amerikėn, por secili ėshtė pėr
tė dhėnė ca kontribut pėr familjen edhe vendlindjen se sa pėr kėnaqėsi
kurrėn e kurrės nuk kisha ardhur kėtu pėrveē se nė vendljindjen time
tė dashur. Pra, leni prrallat e poezit sikur disa qė po i shof kėtu nė
kėt rubrikė. Qė tė ndalohet emigracioni, sė pari duhet rrėzuar qeveria komuniste nė Shqipėri. Duhet punuar pėr bashkimin e Trojeve Etnike dhe pastaj tė huajtė do tė vijnė pėr tė punuar nė Iliri. Akoma se kuptoj se si ka mundėsi qė paska patur kaq shumė komunistė edhe nė Kosovė dhe Maqedoni.... Shpresa Berati-Kryemadhi, Virxhinia, SHBA Ikja nga Kosova p.sh u ba nga dhuna serbe, papunėsia e shkaktuar nga politika diskrimunuese serbosllave. Ka pasur shumė ikje nga lakmia pėr pasuri, nga lakmia se fqiu bėri diēka e unė mbeta, nga shpresa e humbur pėr t'ardhmen, nga dėshira pėr tė arritur ma shpejt tė kapitali tu mendue se parat i gjen rrugėve tė perėndimit pa u djersitur fare etj etj. Ėshtė interesant se ata qė kanė kushte tė mira nė Atdhe kundėrshtojnė me ēdo kusht kthimin nė vendlindje. Kthimi vullnetar nuk ka ekzistuar fare, por shumė shqiptarė janė mashtruar nga politika e kthimit qė kanė pėrdor organet gjermane. Sot heshtin tė gjithė kurse e dinė fare mirė se shumė shqiptarė po e ndrrojnė edhe kombsinė pėr tė qėndruar mė gjatė nė perėndim... Faruk Hajdari, Bokum, Gjermani
Gjevdet Sinani Emigracioni, kurrė nuk ka qenė diēka anti-popullor.
I tillė mund tė jetė nėse ata qė gjinden nė shtetin amė nuk
interesohen pėr ata qė gjinden nė emigracion. Besoj qė emigracioni ėshtė njė fenomen apo
faze evoluese e njė shoqerie. Kėshtu qė, duam apo jo, do tė kalojmė nėpėr
tė pa marrė parasysh viktimat.
Ku
ėshtė mė mirė, aty shkon njeriu. Nėse emigacioni ėshtė njė shpresė apo zhgėnjim?
Ėshtė pyetje shumė e goditur dhe pak e vėshtire pėr t'u pėrgjigjur.
Unė e fillova si njė shpresė shumė e madhe para se tė nisesha pėr tė
banuar nė SHBA, por kur arrita nė vendin shumė tė dėshiruar, ishte njė
zhgenjim shumė mė i madh se shpresa qė kisha. Ishte shumė e vėshtirė
dhe pse kanė kaluar mbi 10 vjet e mund tė them se kam punė tė mirė, e
shtėpi etj, etj. Pėrsėri ėshtė shumė e vėshtirė. Mundimi pėr ēdo
gjė qė kam arritur ka qenė dhe ėshtė shumė i lartė. Megjithatė,
njerėz tė ndryshėm kanė eksperienca tė ndryshme dhe shpresoj me gjithė
zemer qė tė tjerėt tė kenė mė shumė fat dhe mbarėsi nė jetėn e
tyre nė emigracion. Ju lutem tė gjithė shqiptarėve qė nesėr nė
mbrėmje tė shkojnė nė disko qė tė kėrkojnė njė jetė mė tė
lumtur dhe t'i hiqen pytjeve se ēfare bėn Shqipėria, se atje nuk ka
qeveri, as shtet. Pra, o burra nesėr nė disko. Ju lutem pėrgjigjen ma
jepni nė faqet e BBC-sė nė shqip. Jetė tė gjatė o refugjatėt e
Shqipėrisė! Paēi fat nė jetėn tuaj.
Ėshtė
njė shtyrje drejt normave bashkėkohore. Po, mendimi im ėshtė qė populli, me tė gjithė
atė popullsi qė ėshtė, nuk janė shumė pėr tė ndėrtuar vendin e
tyre, jo tė ikin tė emigrojnė edhe tė ndėrtojnė vendet e tjera. Ėshtė
absolute drejt zhgėnjimit. Ndėrsa po lexoja lajmet e shkruara nga gazetarėt
tuaj tė mirė-pėrgatitur, nė sy mė ra njė temė e cila po fliste pėr
temėn tash me famė tė keqe, emigracioni. Tė them tė drejtėn, unė
jam emigrant pėr vete, por mendoj se ky imazh famėkeq duhet tė ketė njė
fund. Edhe unė e shikoja se emigracioni ishte e vetmja rrugė-dalje nga
njė krizė e cila mendonim se mund tė ishte e shkurtėr, por qė akoma
vazhdon tė zgjasė. Mendimi im ėshtė qė kjo anije famėkeqe e cila po
i lundron shqiptarėt larg nėpėr njė det tė pafund tė ndalojė njė
herė e pėrgjithmonė. Rruga, e cila unė do tė sugjeroja pėr devijimin
e kėtij lumi kaq tė madh njerėzish do tė ishte qė ato njerėz qė na
qeverisin tė krijonin diēka qė shqiptarėt tė merreshin me ne, nė
vend tė atij korrupsioni qė po ushtrojnė nė kurrizin tonė. Si e dimė intelektualėt mė tė mirė e kanė braktisur vendin dhe po
shėrbejnė me dinjitet nė vendet e huaja. Po pse e bėnė kėtė? Kush
po e qeveris vendin tonė nė kėtė moment? Njerėzit e ndershėm apo
njerėzit qė i shėrbyen Enver Hoxhes pėr gjysme shekulli? Do tė
kthehen kėta intelektualė nė vendin e lindjes? Janė kėto pyetje qė i
shtroj vetes time, por mendoj se nuk kanė njė pėrgjigje tė vėshtirė.
Derisa nė Shqipėri mbizotėron korrupsion dhe jo rend i sigurtė, tė
gjithe shqiptarėt do tė marrin rrugėn e mėrgimit, dhe mė e keqja do tė
jetė se ne nuk do tė kemi mundėsi qė t'u mbushim mendjen
intelektualeve qė tė mos braktisin vendin, harro njerėzit e thjeshtė qė
vazhdojnė e vazhdojnė largimin nė kėrkim tė njė jete mė tė mirė.
Shpresė
dhe zhgėnjim, por ky i fundit jo total dhe i pėrkohshėm. Nė fillim tė viteve 90-tė bota perėndimore me
qėllim krijoi hapjen e ambasadave tė huaja nė Tiranė. Pas kėsaj, njerėzit
tė cilet u pajisen me pasaporta e leje qėndrimi tė pėrhershme filluan
tė integrohen nė mėnyrė me legale nė shoqėrinė perėndimore duke
hapur shteg pėr tė emigruar pėr tė tjerėt. Kjo solli si pasojė
eksodet e tjera nga Shqipėria drejt perėndimit ... Djem nėnash
shqipetare kthehen nė arkivole edhe nga emigracioni. Bandat kontrollojnė
jetėn e qytetarėve, politikanėt qeshin e shajnė njėri-tjetrin.
Sidomos pas vitit 1997 nga Shqiperia iket nė mėnyrė tė pandėrprerė
drejt perėndimit si e vetmja shpresė shpėtimi, por shumė gjetėn dhe
zhgėnjim, humbėn jetėn nėpėr detra pa arritur tė shijojnė shijen e
hidhur tė emigrimit...
Kjo
fjalė e egėr si Alpet tona, por joshėse. Erdha nė Kanada njė vit mė parė. E kisha ėndėrruar
kėtė gjė qė kur isha nė universitet. Mendoja se nė Shqipėri nuk
kishte prespektivė, mungesa e stabilitetit, mungesa e mundėsisė pėr njė
tė ri qė ka mbaruar universitetin tė integrohet normal nė jetė. Ėshtė
pėr tė ardhur keq qė gjithė kjo pjesė e rinisė la vendin dhe
hallakatet pafundėsisė sė botės. Kanadaja, qė ēdo njeri e mban nė
gojė nė Shqipėri, ėshtė njė zhgėnjim, njė gėnjeshtėr qė po
thith ajkėn e intelektualėve dhe miliona lekė pėr tė ardhur. Gjithė
shqiptarėt nėpėr botė kanė vetėm njė shtėpi, njė nėnė dhe njė
at, kjo shtėpi ėshtė SHQIPĖRIA. P.S. Gjenerata e par hjekė, e dyta, tretė (nga
aspekti kombėtar). Emigracioni ėshtė ėndėrr dhe zhgėnjim nėekohėsisht. Por do tė
vazhdojė tė mbetet njė plagė e shoqėrisė shqiptare edhe pėr sa kohė
situata ekonomike te ne tė mbetet e veshtirė, dhe fatkeqėsisht, me sa
duket kjo do tė vazhdojė pėr shumė vjet. Ngaqė patėm shpresė pėr njė jetė mė tė mirė
ndaj dhe emigruam. Tė gjithė ata qė punuan shumė dhe u shkolluan pėrparuan,
ndėrsa dembelat s'kane ē'tė bėjnė as nė Shqipėri, Kosovė, Maqedoni
apo Mal tė Zi. Nėse i keni rėnė aq shumė pendesės zoterinj tė
nderuar, atėhere pse nuk ktheheni pas. Pashė qė shumė personave nuk ju
kishte pėlqyer emigrimi... etj. Ne nuk kemi patur dėshirė ta lėmė
vatanin, por arsye tė ndryshme, nga ato politike dhe ekonomike, na
detyruan tė largohemi. Nėse vendi ynė do tė qe mė i mirė politikisht
dhe ekonomikisht nuk do tė qe nevoja tė largoheshim, prandaj duhet
rregulluar sistemi nė vendin tonė nė mėnyrė qė tė ndėrpritet ikja
e tė rinjve dhe trurit shqiptar nga vatani yne. Emigracioni ėshtė njė ZHGĖNJIM me shkronja tė
mėdhaja
Emigracioni
ėshtė njė ZHGĖNJIM me shkronja tė mėdha. Unė mendoj qė emigrimi ėshtė i mirė nė disa
drejtime dhe i keq nė disa drejtime. Ėshtė i mirė sepse: ana ekonomike
pėrmirėsohet; bėhesh mė i menēur duke jetuar nė njė vend mė tė
zhvilluar; fėmijėt edukohen nė njė mėnyrė shumė tė mirė. Ėshtė
i keq sepse: humbet njerėzit e tu; fėmijėt harrojnė gjuhėn e vendit mėmė;
humbet shoqėrinė tėnde. Emigracioni mund tė lehtėsojė gjendjen
ekonomike tė disa familjeve, por ajo s'ėshtė zgjidhje pėr ne shqiptarėt.
Edhe vazhdojmė tė qajmė pėr tė kaluarėn e Shqipėrisė sė jugut
"Ura e Qabesė", nje vend me njollė tė zezė nė historinė
tonė. Me emigrim pushtetet sllave me atė Jugosllavi tė vjetėr,
Rankoviqėt dhe pushtetet e sotme, po shtyjnė dhe po realizojnė me
propagandėn e tyre dhe nuk po gjejnė qėndresėn e duhur... Partitė
politike shqiptare LDK, PDK, etj., kleri shqiptar, nuk u orvatėn t'i
sigurojnė kujt njė punė nė vendin e tyre pėr ndonjė familje... Sot
duhet punuar dhe me tė madhe tė thėrrisni me propagandė tė fortė qė
shqiptarėt tė qėndrojnė dhe mos tė gėnjehen pėr ta leshuar vendin.
Ata tė tjerėt nga Shqipėria mund tė livizin se nuk u bėhet vonė! Sė
paku Shqipėria ėshtė njė shtet amė ku ka mė siguri se nuk ēkombėtarizohet
sikur zonat tė tjera shqiptare nė Mal tė Zi apo Maqedoni...
Genti Metaj, Bruksel, Belgjikė Nė kushtet e integrimit
bashkėkohor, emigrimi nuk mund tė gjykohet nė suaza tė nacionalizmit
dhe tė 'homesickness' (mallit pėr vendlindjen). Nė kushtet e vendit tonė,
ky faktor, ndonėse i vonuar, mund tė ēlirojė pėrfundimisht ndėrgjegjen
shqiptare ballkanase dhe ta lidhė mė mirė me qyteterimin e sotėm. Ndėrkohė,
lejon qė tė kuptohet mė drejt loja politike nė vend si dhe tė pėrmbysen
koncepte e shpresa se vetėm leadershipi ka pėrgjegjėsi pėr tė sotmen
e tė ardhmen e vendit dhe tė ēdo qytetari. Duke u pėrballuar me
emigracionin e sotėm, organizimi tepėr i dobėt i tij, si dhe
primitivizmi i mendimit tė shumicės, ka ēuar nė atė pikėpyetje qė
ju shtroni sot pėr diskutim pėr rolin e emigracionit.
Sali Bollati, Nju Jork, SHBA Kur u nisa ngaShqipėria mendoja se po shkoja nė
parajsė. Kėtu vėrtetė parajsė ėshtė, por ėshtė pėr vendasit ,kurse
pėr emigrantet ėshtė njė fushė beteje nga e cila mund tė dalėsh
edhe i fituar, por edhe shumė i humbur.
Besnik Kapedani, Londėr Pyetja ime ėshtė:
A thua do tė vijė dita qė tė ketė shtet nė Shqipėri qė tė mos
kemi frikė tė kthehemi atje dhe ēfarė do tė bėjė qeveria pėr kėta
refugjat qė janė nė Angli qė deri tani kanė frikė tė thonė jemi
shqiptarė. Ju lutem na bėni edhe njė emision tjetėr me anėtare tė
qeverisė. Ju faleminderit, shpresojmė se do tė bėhet mė mirė pėr
emigrantėt kėtu nė Angli. Unė mendoj qė jeta nuk ėshtė e bukur nė Amerikė. Po pate krahėt edhe s'je dembel ke shpresė tė punosh edhe tė hash. Po pėr tė bėrė qejf ėshtė shumė e shtenjtė. Rezart, Boston, SHBA Emigracioni ėshtė e vetmja shpresė pėr shqiptarėt nė kėto mometet tė cilat ndodhen shqiptarėt, por nė disa raste ėshtė e vėrtetė se kthet nė zhgėnjim, pasi vendet ku neve strehoni nuk janė mikpritėse. Tė gjithė "ne" kemi dalė pėr tė punuar pasi kushtet ku jetomė nuk janė dhe aq tė mira, dhe punojmė qė tė kemi njė tė ardhe mė tė mirė dhe kėtė kėrkojmė ta ndėrtojmė me djersėn e ballit, siē kemi punuar dhe nė vendet tona para shumė kohėsh. Por dhe kėtu nė emigracion fitojnė vetėm ata njerėz tė cilėt kėrkush nuk u ka thėnė 'punė e mbarė'. Pikėrish kėta njerėz nuk gjejnė kurrė zhgėnjim. Tė zhgėnjyer mbeten vetėm ata tė cilet kanė dalė pėr njė jetė mė tė mirė, dhe kėtu nė emigracion, si pėr ironi tė fati, zhgėnjimi vjen nga politika, gjė tė cilėn e kemi vuajtur dhe nė vendet tona.... Unė jam shumė i zhgėnjyer personalisht, ndoshta njė ditė Kombi ynė do tė rregullohet ndoshta, por kur? Ardjan Haliti, Londėr Ku asht balta ma e ambėl se
mjalta. Nė emigracion mund tė arrish tė bėsh kapital deri diku, por tė
kesh jetė tė lumtur si nė atdhe, kurrė...
|